Εκκλησίες – Ξωκλήσια

Η χριστιανική πίστη αποτέλεσε θεμέλιο λίθο της νησιωτικής παράδοσης, για αιώνες. Τα σπαρμένα στις κορυφές και τις ακτές, τους οικισμούς και τους κάμπους ξωκλήσια μαρτυρούν του λόγου το αληθές. Στην Αντίπαρο, οι πενήντα, περίπου, εκκλησιές ίσως να θεωρούνται υπερβολικός αριθμός, σε αναλογία με τον πληθυσμό και το μέγεθος του νησιού. Ωστόσο, στα κακοτράχαλα ιστορικά μονοπάτια οι νησιώτες άντλησαν δύναμη από αυτή την πίστη και εξακολουθούν να αντλούν και να πορεύονται με το “Έχει ο Θεός”.

Τα κυκλαδίτικα ξωκλήσια με την αρχιτεκτονική και την αισθητική τους μοιάζουν κομμάτι της Δημιουργίας, χωρίς το οποίο η θάλασσα, ο ήλιος, ο κάμπος και οι γλάροι θα ήταν μια ενότητα ελλιπής. Ντυμένα στα λευκά, αντανακλούν τις ηλιαχτίδες και με το μικρό τους μέγεθος διαλαλούν το μεγαλείο της πίστης, που – σε αντίθεση με άλλες κουλτούρες – δεν χρειάζεται τον όγκο, για να επιβληθεί.

Όλες οι εκκλησίες της Αντιπάρου λειτουργιούνται και τη φροντίδα τους επιμελούνται, κατά τη διάρκεια του χρόνου, η Εκκλησία, οικογένειες κατοίκων και ο Δήμος. Αν και διασκορπισμένες σε διάφορα σημεία του νησιού, έχουν πρόσβαση απ’ το οδικό δίκτυο. Την ημέρα της εορτής τους στήνεται πανηγύρι και η μεταφορά των προσκυνητών γίνεται με το Δημοτικό λεωφορείο.

Για την τέλεση του μυστηρίου της βάπτισης ή του γάμου, για μία περιπατητική βόλτα, για να παρακολουθήσετε το τοπικό πανηγύρι και τα έθιμα που διατηρούνται, για να ξαποστάσετε από τον καλοκαιρινό ήλιο, για να οργανώσετε ένα πικνίκ με φίλους, για να εμπνευστείτε, να πάρετε δυνάμεις για τον χειμώνα που έρχεται και να ασπαστείτε το “Έχει ο Θεός”, παρακάτω ακολουθεί ένας σύντομος οδηγός με τα πιο σημαντικές εκκλησίες και ξωκλήσια της Αντιπάρου.

Αγία Μαρίνα – εορτάζει 17 Ιουλίου

Η Αγία Μαρίνα καλωσορίζει τον επισκέπτη στο νησί. Είναι η Κυρία του Λιμανιού, “κάθεται” δίπλα στον παλιό ανεμόμυλο και κρατά ξεχωριστή θέση στις καρδιές των ντόπιων, οι οποίοι και τη γιορτάζουν με τριήμερο γλέντι και όλες τις τιμές.

Οι εορτασμοί και τα δρώμενα ξεκινούν στις 15 Ιουλίου και ολοκληρώνονται στις 17 Ιουλίου. Περιλαμβάνουν ιστιοδρομίες, αγώνες δρόμου, κολύμβησης και ποδηλασίας, συναυλίες, θεατρικά δρώμενα, χορευτικές παραστάσεις από τα τοπικά χορευτικά συγκροτήματα, γλέντι με μεζέδες, τσικουδιά, νησιώτικη και λαϊκή μουσική. Οι περισσότερες εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στην πλατεία της Αγίας Μαρίνας, στο Λιμάνι και στον οικισμό.

Δείτε το πρόγραμμα των φετινών εκδηλώσεων εδώ.

Άη Γιάννης ο Σπηλιώτης – εορτάζει 8 Μαΐου

Όπως υποδεικνύει η ονομασία του, το εκκλησάκι του Άη Γιάννη βρίσκεται στην είσοδο του σπηλαίου της Αντιπάρου. Έχει δώσει το όνομά του σε ολόκληρη την τοποθεσία, η οποία ονομάζεται βουνάλι του Άη Γιάννη ή Αγιογιαννίτικο βουνό. Επικοινωνεί εσωτερικά με το μικρότερο και παλαιότερο εκκλησάκι (350 ετών) της Ζωοδόχου Πηγής.

Το εκκλησάκι του Άη Γιάννη ανακαινίστηκε το 1714 από τον Αντιπαριώτη Μητροπολίτη Ναυπάκτου και Άρτης Νεόφυτο Μαυρομμάτη, ο οποίος και συναρμολόγησε, σύμφωνα με την παράδοση, την κομμένη στα δύο εικόνα του Αγίου, καθώς αναγνώρισε ότι αυτός ήταν ο σεβάσμιος γέροντας που εμφανίστηκε στον ύπνο του και τον θεράπευσε από βαρύτατη ασθένεια.

Παραμονή και ανήμερα του Άη Γιαννιού, στις 7 και 8 Μαΐου γίνεται πανηγύρι με τοπικά εδέσματα και τσικουδιά.

ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ:

Με το αυτοκίνητο ή ποδήλατο: Από το λιμάνι της Αντιπάρου, αριστερά από εκεί που σας αφήνει το καραβάκι από την Πούντα, ξεκινά ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος που οδηγεί στο σπήλαιο.

Με το δημοτικό λεωφορείο: Από το λιμάνι της Αντιπάρου, κάτω από την πλατεία της Αγίας Μαρίνας, βρίσκεται η στάση του δημοτικού λεωφορείου. Τακτικά δρομολόγια για το σπήλαιο.

Με τα πόδια: Η περιπατητική διαδρομή αποτελεί μαγευτική εμπειρία και υπολογίζεται στη 1,5 ώρα περίπου από το λιμάνι. Από το μικρό οικισμό του Αγίου Γεωργίου η πεζοπορία, μαζί με λίγη άνετη ορειβασία, συνολικής διάρκειας δυόμιση ωρών, θα ενθουσιάσει τους λάτρεις της φυσικής ζωής. Αυτόν τον δρόμο ακολουθούσαν παλαιότερα όσοι ήθελαν να επισκεφθούν το σπήλαιο, όταν ο καιρός δεν επέτρεπε τη δια θαλάσσης μεταφορά.

Προφήτης Ηλίας – εορτάζει 20 Ιουλίου

Στην υψηλότερη κορυφή του νησιού, σε υψόμετρο 308 μέτρων, δεσπόζει το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Λόγω της τοποθεσίας του, είναι το πανόραμα και η “βίγλα” της Αντιπάρου. Ανάλογα με την ορατότητα, ο επισκέπτης ξεχωρίζει πολλά από τα γειτονικά νησιά. Η αυλή του πλακόστρωτη, ο περίγυρος περιποιημένος και το σύνολο γραφικό, όπως θα ταίριαζε άλλωστε στον κατακτητή των κορυφών Προφήτη Ηλία.

Το εκκλησάκι κατασκευάστηκε το 1937 απ’ τους κατοίκους. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στον Ιωάννη Πατέλη, ο οποίος δούλευε τότε στα μεταλλεία της περιοχής. Με επιμονή, υπομονή και το γαϊδουράκι του, όποτε έβρισκε ευκαιρία, φόρτωνε υλικά και τα μετέφερε στην κορυφή, για το χτίσιμο της εκκλησίας.

ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ:

Με τζιπ ή mountain bike:  Από το λιμάνι ξεκινάει ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος προς τον Άγιο Γεώργιο. Ο δρόμος για τον Προφήτη Ηλία ξεκινά από τον οικισμό του Αγίου Γεωργίου και είναι χωματόδρομος. Η διαδρομή είναι ανηφορική, 4 χιλιομέτρων.

Με συμβατικό αυτοκίνητο: Μέχρι τον Άγιο Γεώργιο ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος και ξεκινάει από το λιμάνι. Από εκεί, καλό είναι να ρωτήσετε τους ντόπιους για την κατάσταση του χωματόδρομου, πριν το επιχειρήσετε. Αν δεν σας το συνιστούν, συνεχίστε με τα πόδια στην θαυμάσια περιπατητική διαδρομή.

Με το δημοτικό λεωφορείο / πόδια: Κάτω από την πλατεία Αγίας Μαρίνας, στο λιμάνι, παίρνετε το δημοτικό λεωφορείο με προορισμό τον Άγιο Γεώργιο (τακτικά δρομολόγια). Από εκεί, συνεχίζετε με τα πόδια σε μία θαυμάσια περιπατητική διαδρομή τεσσάρων, περίπου χιλιομέτρων. Η εκπληκτική θέα και η επαφή με τη φύση θα σας ανταμείψουν!

Παναγιά Φανερωμένη – εορτάζει 8 Σεπτεμβρίου

Χτισμένη από ψαράδες στη χάρη της, η εκκλησιά της Παναγιάς της Φανερωμένης, στο νότιο άκρο της Αντιπάρου προσελκύει πλήθος πιστών, στο πανηγύρι της την παραμονή κι ανήμερα της εορτής της, 7 και 8 Σεπτεμβρίου. Η πρόσβαση γίνεται με ψαροκάικα και ο εσπερινός τελείται κατανυκτικά, στο πανέμορφο αυτό εκκλησάκι, στο βραχώδες ακρωτήρι, μέσα στο πέλαγος.

Αγία Παρασκευή – εορτάζει 26 Ιουλίου

Θα τη συναντήσετε πηγαίνοντας προς τον Κάμπο. Υπήρχε στη θέση της παλαιότερη συνονόματη εκκλησία, χτισμένη με πλιθιά. Το 1962 ανακατασκευάστηκε, από τάμα και από τότε εορτάζεται την παραμονή και ανήμερα της γιορτής της, με τοπικά εδέσματα και τσικουδιά.

Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και Αγία Ζώνη, περιοχή Μοναστήρια

Δύο εξαιρετικής αισθητικής ξωκλήσια, στην περιοχή Μοναστήρια, δίπλα στην όμορφη παραλία.Ο Άγιος Ιωάννης είναι ένα τετράγωνο μικροσκοπικό εκκλησάκι, φτιαγμένο από ανθρώπους που εργάζονταν παλιά στα μεταλλεία της περιοχής.

Η οροφή της Αγίας Ζώνης, πριν την επισκευή της, υποβασταζόταν από παλιές μεταλλικές ράγες βαγονέτων του ορυχείου.

Οι εκκλησίες στο Κάστρο της Αντιπάρου

Μέσα στο Κάστρο υπάρχουν οι εκκλησίες του Προδρόμου, της Γεννήσεως του Χριστού και ο Άγιος Αντώνιος.

Στη γραφική πλατεία, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου χτίστηκε στα μέσα του 17ου αιώνα. Η κατασκευή της έγινε με έξοδα του εφημέριου του χωριού Νταμενζού, το 1703, όπως φανερώνει η επιγραφή πάνω από τη δυτική θύρα του ναού. Στο υπέρυθρο της βόρειας θύρας υπάρχει η χρονολογία 1783.

Πλάι στον Άγιο Νικόλαο υπάρχουν οι εκκλησίες Ευαγγελίστριας και Αγίου Αθανασίου. Στην πρώτη βλέπει κανείς θαυμαστές εικόνες αγιογράφων της Κρητικής Σχολής. Ιδιαίτερα σημαντική είναι αυτή που εικονίζει την Αγία Παρασκευή και το Χριστό ως Μέγα Αρχιερέα, έργο του 17ου αιώνα. Ιστορική είναι, επίσης, η μονόκλιτη της Αντιπάρου.

Πηγές:
Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Γυμνασίου Αντιπάρου (1996), Εξωκλήσια της Αντιπάρου
Κοινότητα Αντιπάρου (έκδ. χ.χ.), Αντίπαρος
Αντίπαρος (λήμμα), διαθέσιμο στο διαδικτυακό τόπο http://el.wikipedia.org